Geschiedenis Noord-Holland
Holland was het belangrijkste gewest met een Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden (1588-1795). In 1795 werd de Bataafse Republiek uitgeroepen. Na een staatsgreep aangaande 21 januari 1798 werd op 23 april 1798 de Acte over Staatsregeling aangenomen, waarmee een oude gewestelijke grenzen radicaal werden gewijzigd. De republiek werden onderverdeeld in 8 departementen met zo veel geoorloofd gelijke bevolkingsaantallen, waarbij Holland uiteenviel in:
dit departement met Texel
dit departement betreffende de Amstel
dit departement over een Delf
Ernaast lagen ook het departement van een Schelde en Maas en het departement van een Rijn deels op Hollands grondgebied.
Tenslotte voldeed een andere opstelling niet en na de instelling in 1801 met dit Bataafs Gemenebest werd het departement Holland ingesteld overeenkomstig een oude gewestelijke grenzen van Holland. In 1806 werden dit Bataafs Gemenebest vervangen via dit Koninkrijk Holland. Het jaar daarop werd het departement Holland opgedeeld in het departement Amstelland (overeenkomend betreffende Noord-Holland) en dit departement Maasland (overeenkomend met Zuid-Holland). Nadat in 1811 het Koninkrijk Holland bij het Franse Keizerrijk werden gevoegd, werd Amstelland bij Utrecht gevoegd tot dit département de la Zuyderzée - Zuiderzeedepartement - en werden Maasland omgedoopt tot département des Bouches-een-la-Meuse - Monden aangaande een Maas.
Nadat een Fransen eind 1813 uit Nederland gevlucht waren, was de rangschikking aanvankelijk ongewijzigd. Betreffende de Grondwet met 29 maart 1814 werden de departementen verwisselen via provinciën of landschappen. Zuiderzee en Monden over een Maas werden verenigd in een provincie Holland. Door minister Over Maanen werden in de grondwetcommissie alsnog de benaming Holland en West-Friesland voorgesteld "teneinde aan het verlangen met achtenswaardige Noordhollanders ... toe te geven", maar het werd via de rest met de commissie verworpen.[twee]
De andere provincie kreeg in 1814 twee gouverneurs, wier ambtsgebied overeenkwam betreffende de voormalige departementen Amstelland en Maasland. Vlieland en Terschelling gingen retour betreffende Friesland naar Holland, doch een deel met Hollands Brabant bleef voor Noord-Brabant en in 1815 werd verder het laatste Hollands Brabant, het Land over Altena, voor Noord-Brabant gevoegd. Uiteindelijk werd in 1820 een grens met Utrecht en Gelderland vastgesteld.
Teneinde de dominantie te beperken werd Holland voor de grondwetsherziening aangaande 1840 in Noord- en Zuid-Holland gesplitst. Een noodzaak hiertoe werd in Zuid-Holland ook niet gevoeld. In Noord-Holland gold dit wel in sterke mate wegens Amsterdam, het in 1838 dit provinciaal gerechtshof aan zichzelf voorbij zag gaan ten gunste met Den Haag. In West-Friesland was men bevreesd voor een overheersende positie over Amsterdam en drong men aan op de genezing aangaande een verdeling bijvoorbeeld deze was tussen dit Noorder- en Zuiderkwartier voor 1795. Op deze plaats werden echter ook niet met tegemoetgekomen. Nadat een Haarlemmermeer in 1855 was drooggelegd, werden deze voor Noord-Holland gevoegd, waarna Zuid-Holland in 1864 het grootste deel van een gemeente Leimuiden ter compensatie kreeg toegewezen.
In 1942 werden een eilanden Vlieland en Terschelling bij een provincie Friesland ingedeeld.[3] Dit voormalige eiland Urk maakte tot 1950 deel uit van Noord-Holland.
Rond 2010 tot 2012 was daar enige tijd sprake over een samenvoeging met een provincies Noord-Holland, Flevoland en Utrecht. In 2014 werd duidelijk het deze organiseren over de baan zijn.
Geografie Noord-Holland
Satellietfoto betreffende dit Noorderkwartier, de IJsselmeerpolders en een deel met Friesland
Noord-Holland bestaat grotendeels uit een kopvormig schiereiland tussen een Noordzee, een Waddenzee en het IJsselmeer. In het zuiden grenst de provincie met Zuid-Holland en Utrecht, in dit oosten via geneesmiddel betreffende een Houtribdijk en Hollandse Brug met een provincie Flevoland en in het noorden door remedie van de Afsluitdijk aan de provincie Friesland.
De provincie kan geraken onderverdeeld in ons noordelijk deel ("Hollands Noorderkwartier") en ons zuidelijk deel, waarbij dit Noordzeekanaal (en eerst dit IJ) zodra grens fungeert.
Ten zuiden van het Noordzeekanaal liggen de stedelijke gebieden aangaande Amsterdam, Haarlem, een Haarlemmermeer betreffende een luchthaven Schiphol en tegelijk dit Gooi, tevens ons dichtbevolkt gebied, doch met een landschappelijk geheel ander karakter (bosrijk en niet geheel vlak).
Ten noorden aangaande het Noordzeekanaal bevinden zich een Zaanstreek en overige, kleinere, segmenten en dorpen. Een dichtstbevolkte zone loopt tot wat voorbij een plaats Alkmaar. Daar bevinden zich in dit deel aangaande de provincie ook landelijker gebieden: Waterland, de grote droogmakerijen Schermer, Beemster, Wormer en Purmer en geheel in het noorden een Kop van Noord-Holland met dit uitgestrekte West-Friesland, Wieringermeer, het voormalige eiland Wieringen en het waddeneiland Texel.
De westkust aangaande een provincie is grotendeels via duinen beschermd. Hier liggen beroemde badplaatsen mits Zandvoort, IJmuiden, Wijk met Zee, Egmond met Zee en Bergen. Waar een duinen via een Noordzee waren verzwolgen, werden de Hondsbossche Zeewering aangelegd.
De streek tussen Haarlem, Velsen (aan beide zijden aangaande het Noordzeekanaal), Beverwijk en Alkmaar heet Kennemerland. Een deel van Kennemerland vormt een IJmond, met de Hoogovens en andere industrie: dit is het westelijk gebied met dit Noordzeekanaal, betreffende wanneer middelpunt een haven en sluizen van IJmuiden. Ten noorden van Kennemerland ligt de oude marktplaats Schagen en op een noordpunt betreffende het schiereiland de marinehaven Den Helder, daarnaast veerhaven wegens Texel.
Aan een oostkust liggen historische steden indien Hoorn, Enkhuizen, Medemblik, Monnickendam en Edam en ook het eiland Marken en een opmerkelijke vissersplaats Volendam.
Een voornaamste binnenwateren in Noord-Holland zijn het IJ (ooit ons zeearm) en dit Noordzeekanaal met de daarin, al dan niet via zijkanalen, uitmondende riviertjes Amstel, Zaan en Spaarne, en het Noordhollandsch Kanaal en het Amsterdam-Rijnkanaal.
Dialecten Noord-Holland
In Noord-Holland geraken meerdere dialecten gesproken. Landelijk geniet het Amsterdams een meeste bekendheid, het uitgezonderd in Amsterdam in steden mits Alkmaar, Purmerend en Hoorn heel wat is te horen, daar op deze plaats veel Amsterdammers wonen. De meeste organische dialecten vindt men op dit platteland. Op welke manier noordelijker men komt, op welke manier verdere dit lokale dialect betreffende een standaardtaal afwijkt; met name dit Tessels en het Wierings hebben een enorm persoonlijk karakter.
Net indien in andere dialectgebieden kan zijn in Noord-Holland sprake aangaande een teruggang van een dialecten. Toch zijn enkele dialecten nog opvallend vitaal. Met name dit Volendams wordt ter plaatse nog enorm doorgaans gesproken. Andere dialecten, bijvoorbeeld dit Aalsmeers, zijn nagenoeg verdwenen.
Dit IJ kan zijn vanouds een barrière en het blijkt tevens uit de dialecten. Een dialecten ten noorden betreffende het IJ bestaan de meeste afwijkende.
Bij het IJ
Aalsmeers
Amsterdams (thans in Amsterdam-Noord, Alkmaar, Purmerend etc. te horen)
Goois
Haarlems
Zandvoorts
De dialecten ten zuiden met het IJ en Noordzeekanaal lijken verdere op een dialecten aangaande Zuid-Holland Noord-Holland en geraken taalkundig dan ook dikwijls als Zuid-Hollands beschouwd. Immers nemen de traditionele dialecten Aalsmeers en Zandvoorts ons overgangspositie in, met ook Noord- wanneer Zuid-Hollandse kenmerken. De Gooise dialecten, welke intern vrij divers zijn, blijven in de Utrechtse band.
Boven het IJ
Zaans
Waterlands
Markens
Volendams
Kennemerlands
Egmonds (Derps)
West-Fries
Enkhuizens
Wierings
Tessels
Een dialecten betreffende vanouds geïsoleerde gemeenschappen indien Volendam, Egmond ofwel de Waddeneilanden beschikken over een enorm eigen ontwikkeling doorgemaakt en bestaan op sommige punten enorm conservatief gebleven, waar ze zichzelf op andere punten juist opvallend beschikken over vernieuwd en daardoor bijzonder scherp van een omliggende dialecten zijn kunnen afwijken.
De rangschikking van een dialecten boven het IJ is problematisch en kan zijn aanleiding geweest tot meerdere polemieken in een taalwetenschap. Vaak kan zijn op de verwantschap met dit Fries gewezen: met name een conservatievere dialecten (Tessels en Wierings) hebben veel gluiperig met dit Fries. Veel onderzoekers vermoedden ons Fries substraat: een oorspronkelijke taal zou Fries zijn geweest. Dit Hollands zou dat Fries pas laat verdrongen beschikken over en heeft dit nooit volstrekt kunnen vernieuwen, waardoor Friese vormen en constructies nog voortleven in een dialecten. Ofschoon deze theorie heel wat aanhang bezit, wordt ze door verschillende taalkundigen aangaande een hand gewezen en zullen de Friese vormen voorheen op ontlening en toeval berusten.[bron?]
Recreatie Noord-Holland
Recreatie Noord-Holland NV kan zijn een overheids-NV, opgericht op 6
7
8
9 juli 2004, met een Provincie Noord-Holland als enige aandeelhouder. Een bedrijf zorgt in opdracht aangaande een besturen over de recreatieschappen wegens de ontwikkeling, aanleg, het beheer en verzorging aangaande 6 recreatiegebieden in Noord-Holland: Dit Twiske, Alkmaarder en Uitgeestermeer, Geestmerambacht[4], Spaarnwoude, Landschap Waterland en Groengebied Amstelland.
Natuur Noord-Holland
In Noord-Holland zijn 2 omvangrijke nationale parken: het Nationaal Park Duinen betreffende Texel (een gehele westzijde aangaande Texel) en dit Nationaal Park Zuid-Kennemerland (een brede duinstrook van Zandvoort tot in IJmuiden/Velsen).
Ernaast bestaan daar in Noord-Holland ons tiental andere door Natura 2000 aangewezen beschermde natuurgebieden, waaronder het Noordhollands Duinreservaat (met Wijk met Zee tot Schoorl), de Schoorlse Duinen en de Amsterdamse Waterleidingduinen (tussen Zandvoort en Noordwijk in Zuid-Holland).
Ten slotte zijn daar in Noord-Holland alsnog ettelijke andere grotere en kleinere natuurgebieden, zoals dit Goois Natuurreservaat, een Hulk, dit Naardermeer, dit Balgzand en een Loterijlanden.[6]
Natuurbeheer in Noord-Holland vindt o.a. plaats door Vereniging Natuurmonumenten, Landschap Noord-Holland en Staatsbosbeheer.
Politiek Noord-Holland
1rightarrow blue.svg Zie Politiek in Noord-Holland vanwege dit hoofdartikel aan het thema.
Gemeenten Noord-Holland
Noord-Holland is vanaf 2016 ingedeeld in 48 gemeenten.
Aalsmeer
Alkmaar
Amstelveen
Amsterdam
Beemster
Bergen
Beverwijk
Blaricum
Bloemendaal
Castricum
Den Helder
Diemen
Drechterland
Edam-Volendam
Enkhuizen
Gooise Meren
Haarlem
Haarlemmerliede en Spaarnwoude
Haarlemmermeer
Heemskerk
Heemstede
Heerhugowaard
Heiloo
Hilversum
Hollands Kroon
Hoorn
Huizen
Koggenland
Landsmeer
Langedijk
Laren
Medemblik
Oostzaan
Opmeer
Ouder-Amstel
Purmerend
Schagen
Stede Broec
Texel
Uitgeest
Uithoorn
Velsen
Waterland
Weesp
Wijdemeren
Wormerland
Zaanstad
Zandvoort